احتمالا با کپی‌رایت آشنا هستی. یه لایسنس که تمامی حقوق رو برای صاحب اثر حفظ میکنه، ولی به نظرت فقط یدونه همین وجود داره ؟
کریتیو کامنز (Creative Commons) یه سازمان ناسودبر هست که اومده لایه های مختلفی از لایسنس‌دهی رو ساخته. فرض کن میخوای مشخص کنی همه آزاد هستن از این اثر ( نقاشی، طراحی، محتوا، صدا و ویدئو) استفاده کنن یا تغییر بدن و یا توزیع کنند ولی به شرطی که به صاحب اثر اعتبار (Credit) داده بشه. ما عامیانه طور میگیم «با ذکر منبع آزاد است» اما به صورت حقوقی کافی نیست، در نظر بگیریم میخوایم بگیم این اثر آزاد هست استفاده بشه اما به شرطی که کسی تغییری توش ایجاد نکنه و به صاحب اثر اعتبار هم بده و حق استفاده تجاری هم نداشته باشه. چون چنین مواردی در پروانه کپی‌رایت سطح‌بندی نشده پس نیاز داریم از یه پروانه دیگه استفاده کنیم.
۱ - CC BY این پروانه (پیوند) به افراد اجازه میده اثر رو در هر رسانه ای (کاغذی، دیجیتالی) و قالبی و برای هر هدفی انتشار بدن حتی تجاری و همچنین اجازه تغییر و استفاده از اثر رو با کار های دیگه میده اما همه این‌ها به یک شرط به صاحب اثر اعتبار داده بشه
۲ - CC BY-SA این پروانه (پیوند) مشابه CC BY هست ولی یه محدودیت دیگه اضافه میشه و اونم این هست که افرادی که از اثر استفاده کردن، تغییر دادن و منتشر کردن باز باید تحت همین پروانه CC BY-SA منتشر کنند.
۳- CC BY-NC این پروانه هم افراد رو در استفاده و تغییر آزاد میزاره به شرط اینکه استفاده تجاری ازش نشه.
۴- CC BY-ND اگه نخوایم هیچکس حتی یه نقطه نتونه بزاره روی اثر و تغییرش بده از این پروانه باید استفاده کنیم.
۵- CC0 چی میشه اگه یه اثر هیچ محدودیتی نداشته باشه حتی اعتبار دادن به صاحب اثر ؟ اون موقع به اثر میگیم در مالکیت عمومی (Public Domain) هست و آزادترین نوع پروانه است.
چرا از پروانه های کریتیو کامنز استفاده کنیم ؟ با انتخاب یک پروانه کریتیو کامنز (Creative Commons)، اثر شما میتونه به دست افراد خلاق بیشتری برسه و الهام‌بخش خلاقیت‌های جدیدی باشه، در حالی که همچنان اعتبار شما حفظ میشه. حق‌تألیف سنتی (کپی‌رایت) ممکن است استفاده از اثر شما رو محدود کنه و جلوی همکاری و نوآوری رو بگیره. اما همراه با کریتیو کامنز، کنترل دست خودمونه و در عین حال فرصت می‌دیم که اثرمون تأثیر عمیق‌تر و گسترده‌تری داشته باشه. در نهایت اگه اسم پروانه ها دچار سردرگمی شد میتونید از انتخابگر (https://chooser-beta.creativecommons.org/) وبگاهشون استفاده کنید.
نوشته از: میر سبحان